Akıllı Mercek ile Katarakt Tedavisi
Aslında akıllı mercek diye bir şey yoktur. Çünkü göz içerisine implante edilen merceğin bir işlem yapma yeteneği yoktur. Uzağı, orta mesafeyi ve yakını da net görmeyi sağlayan trifokal (üç odaklı) göz içi merceğine halk arasında ”akıllı mercek” ismi verilmektedir. Biz hekimler de artık sosyal hayata iyice yerleşmiş olan bu ismi bozmadan kullanmaktayız.
Katarakt operasyonu sırasında sararmış, kesifleşmiş ve ışığı geçirme özelliğini yitirmiş göz içi merceği yapay bir mercekle değiştirilmektedir. Ağrısız ve kısa süren bu operasyon sırasında görmenin yeniden sağlanabilmesi için gözün içerisinde kendi merceğimizin bulunduğu kapsül içerisine bu yapay mercek implante edilmektedir.
Yıllar önce henüz mercek teknolojisi gelişmediği zamanlarda sadece katarakt temizlenip hastalar merceksiz bırakılır, ardından +10 civarında kalın gözlüklerle görmesi sağlanırmış. Ama günümüz teknolojisinde artık sadece tek odaklı değil, çok odaklı mercekler de geliştirildi. Hastalar postop süreçte uzak, orta mesafe ve yakını da gözlüksüz görebilir oldular.
Bu operasyon için kişinin mutlaka kataraktı mı olması gerekir?
Hayır, kişinin refraktif amaçla da bu operasyonu yaptırması mümkündür. Diğer metotlar ile düzeltilemeyecek derecede göz bozukluğu olan kişilerde trifokal iol implantasyonu operasyonu ile uzak, orta ve yakın gözlüklerden kurtulmak mümkündür.
Operasyon nasıl yapılır?
Damla anestezisi altında yapılan, yaklaşık 10-15 dakika süren ağrısız bir operasyondur. Sütür atılmadığı için görsel rehabilitasyon çok hızlıdır. Ayrıca enfeksiyon riski de oldukça düşüktür. Biz kliniğimizde önce ilk gözü, ertesi gün diğer gözü opere ediyoruz. Hastalarımızı postop 1. ve 4.gün kontrollerinin ardından 3. hafta kontrolüne çağırıyoruz. Sonra 3. ve 6. ay kontrollerine davet ediyoruz.
Peki işime ne zaman dönebilirim?
Genellikle bizler 5. gün sonunda tozlu ve kirli olmayan (masabaşı gibi) işlere başlamada sakınca görmemekteyiz.
Göz içine implante edilen bu merceğin ömrü var mı?
Bu mercekler ömürlüktür, değiştirilmez ve herhangi bir bakım gerektirmez.
Operasyon sonrası nelere dikkat etmeliyim?
Operasyon sonrası reçete edilen ilaçlar ve göz damlaları kesinlikle tarif edildiği şekilde düzenli kullanılmalıdır. İlk ay ağır kaldırmamaya, tozlu ve kirli ortamlarda bulunmamaya dikkat edilmelidir. Göze elle temas edilmemelidir. Biz ilk 5 gün göze su kaçırılmaması için duş almayı önermemekteyiz. (Bu süreçte boyundan aşağısı yıkanabilir)
Mercek kalitesi önemli midir?
Kesinlikle bu çok ama çok önemlidir. Kalitesiz mercekler görüş netliğini sağlayamamaktadırlar. Kalıcı kamaşma, hareli görme ve görme keskinliğinin düşük kalması gelişebilmektedir. Bu nedenle hekiminizden mutlaka implante edilecek merceğin bilgilerini alınız. Kendiniz de bunu araştırınız. Ayrıca 2 odaklı mercekler de bulunmaktadır. Bu mercekler de orta mesafe halkası bulunmadığından orta mesafe görüşü net değildir. Seçim yaparken merceğinizin İki odaklı mı, 3 odaklı mı olduğunu mutlaka sorgulayınız.
Operasyon öncesi mercek hesaplamasında önemli kriterler nelerdir?
Operasyon öncesi optik ve ultrasonik olarak biometrik ölçümler yapılmalıdır. Opere olacağınız klinite özellikle optik biometrik ölçümler yapılıp yapılmadığını sorgulamalısınız. Yoksa operasyon sonrası gözde tolerasyon sınırlarının ötesinde bir numara kalabilir.
Excimer Laser olanlar da ileride bu operasyonu olabilirler mi?
Evet olabilirler ama mutlaka hekiminize geçmişte excimer laser operasyonu geçirmiş olduğunuzu söylemelisiniz. Keza tüm operasyon öncesi mercek numarası hesaplamaları bu bilgiye göre değişebilmektedir. Ayrıca trifokal mercekler yerine EDOF teknolojili mercekleri excimer laser operasyonu geçirmiş kişilerde tercih edebiliriz.
Bu operasyon sonrası spor yapmamda sakınca var mı?
Hayır. Yaklaşık 1 ay sonrasında normal yaşantınıza dönüp sportif faaliyetlerinize de devam edebilirsiniz.
Bu merceklerin dezavantajları nelerdir?
Bu mercekler iç içe geçmiş optik halkalardan oluşur. Bu nedenle ışığı monofokal (tek odaklı) merceklere göre daha çok kırarlar. Bu kırılım kontrast seviyesinde bir miktar kayba neden olur. Merceğin kalitesi bu ışığı ne kadar geçirdiği ile de değerlendirilir. Kaliteli bir trifokal mercek ışığı %95-97 oranında geçirmektedir. Ayrıca bu halkalardan oluşan optik yapı nedeniyle de operasyon sonrası bir süre ışıkların etrafında hareler gözlemlenebilir. Genellikle beynin adapte olması ile bu sorunlar ortalama 3 aylık süre zarfında ortadan kalkmaktadır. Bu nedenle merceğin kalitesi çok ama çok önemlidir. Size tavsiyem ucuzluğa değil, kaliteye önem vermeniz… Merceğinizin sticker’ını mutlaka hekiminizden isteyiniz…
Herkese bu mercekler implante edilebilir mi?
Maalesef hayır. Diyabetik retinopatisi olanlara, sarı nokta hastalığı olan kişilere, ilerlemiş glokomu olan kişilere, korneasında nefelyonları (lekeleri) olan kişilere, korneal dejeneratif rahatsızlığı olan kişilere çok odaklı mercekleri önermiyoruz. Kısacası retina ve kornea sorunları olanlara bu mercekleri önermemekteyiz.
EDOF teknolojili mercekler nedir?
Trifokal veya multifokal mercekler yerine odak uzaklığı genişletme teknolojisi kullanan EDOF teknolojili mercekler de zaman zaman kullanabilmekteyiz. Bu merceklerde özellikle halkasız EDOF olanları daha az postop hareli görme (aberasyon) şikayetine neden olmaktadırlar. Bu nedenle tır şöförlüğü gibi meslek gruplarında bu tarz mercekler tercih edebilmekteyiz. Keza excimer laser olmuş bazı kişilere de bu tarz EDOF teknolojili mercekler kullanabiliriz. Bu merceklerin dezavantajı ise trifokaller kadar yakın görüşü iyi değildir. Yeni nesil EDOF teknolojili merceklerde bu sorunu çözme yolunda ilerlemeler kaydedilmektedir.
Avrasya Hastanesi Zeytinburnu
Göz Sağlığı ve Hastalıkları
Dr. Öğretim Üyesi Özgür YAŞAR
